Τις πταίει;
"Τι είσαι εσύ; Αλβανίδα είσαι ρε;". "Φύγε από εδώ Αλβανίδα, γύρνα πίσω στη χώρα σου". "Δεν πρέπει να ζεις, σκουπίδι". Μεσημέρι Δευτέρας λίγα μέτρα μακριά από το σχολειό, μια ομάδα από "λεβεντόπαιδα" έχει στριμώξει σε μια γωνία μια κοπέλα που κατάγεται από την Αλβανία. Την βρίζουν με αισχρά λόγια επειδή απλούστατα η καταγωγή της είναι από διαφορετική χώρα. Ένας καθηγητής που περνάει από μπροστά δεν αντιδρά, απλά συνεχίζει αδιάφορα τον δρόμο του. Η κοπέλα τελικά καταφέρνει να ξεφύγει, ενώ οι υπόλοιποι γελάνε μαζί της. Ένα περιστατικό που κανονικά έπρεπε να δημιουργήσει πλήθος αντιδράσεων, απλά δεν σχολιάζεται.
Υπάρχει μια καινούρια μόδα που συνεχώς αυξάνεται και πληθύνεται στα Ελληνικά σχολεία. Η μόδα του νεοφασίστα. Παιδιά ηλικίας 14 έως 18 με ξυρισμένα κεφάλια και σιδερογροθιές στο χέρι σπέρνουν τον πανικό, χαράζουν την σβάστικα στο χέρι τους και σκύβουν το κεφάλι με υπακοή όταν ακούν το όνομα του Χίτλερ. Στόχος τους οτιδήποτε διαφορετικό από αυτούς και πάνω απ' όλα οι μετανάστες. Το χειρότερο είναι ότι αυτές οι ομάδες αναπτύσσονται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Ναι λοιπόν, μπορούμε να βεβαιωθούμε όλοι, ότι στη χώρα μας η ρατσιστική ιδεολογία έχει ριζώσει για τα καλά.
Πολλοί "γνώστες" θα κατηγορήσουν κυρίως την οικονομική κρίση, υποστηρίζοντας ότι αυτή ευθύνεται για τον ηθικό ξεπεσμό της κοινωνίας μας. Δεν είναι όμως μόνο η περιβόητη οικονομική κρίση που οδήγησε σε αυτό το ξέσπασμα ρατσισμού στην ελληνική κοινωνία. Ούτε είναι μόνο ο Καρατζαφέρης που κηρύττει στα τηλεοπτικά παράθυρα ότι το χρέος του Έλληνα πολίτη είναι να διώξει από τη χώρα του τα "αποβράσματα". Τα θεμέλια, για να εκδηλωθεί ο φασισμός τόσο έντονα σε μικρές ηλικίες, έχουν μπει εδώ και πολύ καιρό, πριν προκύψουν όλα αυτά που κάποιοι σήμερα θεωρούν ότι φταίνε. Ο κύριος φταίχτης, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι το εκπαιδευτικό γενικά και το σχολείο ειδικά.
Αν και καλούμαι φέτος να δώσω τις λεγόμενες Πανελλαδικές εξετάσεις, οι οποίες με την πίεση και το άγχος που δημιουργούν στους μαθητές, τους οδηγούν κάποτε να εκδηλώνουν ιδεολογίες τόσο ακραίες και απαράδεκτες, εν τούτοις πιστεύω ότι δεν είναι οι εξετάσεις αυτές το αίτιο που εκδηλώθηκαν φασιστικές ιδεολογίες σε δεκαπεντάχρονους μαθητές. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι οι πανελλήνιες είναι παράγοντας σίγουρα όμως δεν είναι ο μοναδικός. Για την τωρινή κατάσταση φταίει πάνω από όλα η ελλειμματική παιδεία. Το σχολείο που θα έπρεπε να είναι τοσταυροδρόμι της μάθησης και της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και της διαφορετικότητας, έχει καταντήσει μαρτύριο για κάθε φυσιολογικό μαθητή. Με το σχολείο δεν αποκτάς ουσιαστικές γνώσεις, δεν μαθαίνεις γράμματα όπως έλεγαν οι παλιοί, αλλά σε εκπαιδεύει για να βγεις στην κοινωνία με ένα σωρό άχρηστες γνώσεις. Μέσα στο σχολικό κτήριο κάποιος μαθητής ίσως να μάθει μαθηματικά, αρχαία, λατινικά, χημεία, δεν θα μάθει να σέβεται την διαφορετικότητα του συνανθρώπου του. Γιατί το νεαρό άτομο έχει μάθει από την παιδική του ηλικία να βάζει τους ανθρώπους, σε κατηγορίες σε κουτάκια. Απόδειξη αυτού είναι ότι ο πρώτος διαχωρισμός που κάνει ένα παιδί στις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού σχολείου είναι ο διαχωρισμός των συμμαθητών του σε καλούς και κακούς μαθητές.
Αυτό που κάνει τελικά το ελληνικό σχολείο και η ελληνική εκπαίδευση είναι να δημιουργεί ανθρώπους χωρίς συναίσθημα. Να σπέρνει τον φόβο για το διαφορετικό, να εμποδίζει την δημιουργία κριτικής σκέψης, κλείνοντας τον μαθητή στα στενά του όρια. Το κακό, όμως, δεν σταματάει εδώ. Υπάρχουν πολλοί καθηγητές που προωθούν την φασιστική ιδεολογία στο σχολείο. Ίσως όχι ξεκάθαρα, αλλά με έναν υπόγειο τρόπο. Πόσες φορές καθηγητές, με τη σύμφωνη γνώμη των γονιών, απέτρεψαν μαθητή-μετανάστη να κρατήσει την σημαία; Αισθάνονται ότι μ' αυτόν τον τρόπο μολύνεται το εθνικό σύμβολο, αντί να αισθανθούν περήφανοι που ενσωματώθηκε ένα παιδί στον πολιτισμό μας, έμαθε τη γλώσσα μας και ξεπέρασε εγγενείς δυσκολίες που σίγουρα υπήρχαν. Υπάρχουν βέβαια ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, όμως είναι δύσκολο να αναδειχθούν μέσα από το υπόλοιπο απαράδεκτο περιβάλλον.
Ναι λοιπόν, η ελλειμματική παιδεία οδήγησε τους μαθητές να κάψουν σπίτι μεταναστών στη Σπάρτη, η ελλειμματική παιδεία οδήγησε μαθητές να χαράξουν σε καθηγήτρια την σβάστικα και η ελλειμματική παιδεία θα οδηγήσει σε πολλά ακόμα αντίστοιχα περιστατικά. Ναι λοιπόν, όσο υπάρχει αυτό το σύστημα και το σχολείο συνεχίσει να εμποδίζει την ανάπτυξη του διαφορετικού, πρέπει όλοι να είμαστε έτοιμοι για τα χειρότερα. Γιατί πλέον θεωρείται μαγκιά το να ασκείς βία, το να βρίζεις και να χτυπάς τον "αδύναμο", αγνοώντας ότι με αυτό τον τρόπο εξευτελίζεις την ανθρώπινη υπόστασή σου πάνω απ' όλα.
Ας ξεχάσουμε για λίγο τα σκάνδαλα και την οικονομική κρίση, τους μισθούς και τις περικοπές, ας ανοίξουμε επιτέλους τα μάτια μας. Τι να τα κάνεις τα χρήματα όταν σε μια κοινωνία
αναπτύσσεται ο φασισμός και ο ρατσισμός στις νεαρές ηλικίες; όταν βλέπεις τον συνομήλικό σου, τον συμμαθητή σου, τον συνάνθρωπό σου να μην μπορεί να σεβαστεί την ζωή του άλλου, ο οποίος έχει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με αυτόν. Δεν χρειάζονται αναλύσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα, ούτε περίλυπα βλέμματα, προσπάθεια χρειάζεται για να αλλάξει το τοπίο προς το τοπίο προς το καλύτερο, προσπάθεια από όλους.
Λοιπόν θα καταφέρουμε να μετατρέψουμε το σκοτάδι σε φως;
Θέμις Καπλάνη, μαθήτρια
από το ένθετο "Παιδεία και Κοινωνία"
της "Κυριακάτικης Αυγής" (28/3/2010)
