..............................................................
Nicolaus Copernicus: Ένας επαναστάτης στη μελέτη του Ουρανού
Ο πρώτος εκφραστής της ηλιοκεντρικής θεωρίας, μετά τους αρχαίους
Έλληνες, και αστρολόγος του 16ου αιώνα Νικόλαος Κοπέρνικος σαν σήμερα το
1543 πέθανε άσημος, προτού προλάβει να δει το έργο του «Περί των
Περιστροφών των Ουράνιων Σφαιρών» να εκδίδεται, έργο για το οποίο η
Εκκλησία τον κήρυξε αιρετικό. Πέντε αιώνες μετά τον θάνατο του, το 2008,
ξανακηδεύτηκε με τιμές ήρωα στον καθεδρικό ναό του Φρόμπορκ στην
Πολωνία.
Ο Κοπέρνικος στο βιβλίο του «De Revolutionibus Orbium Coelestium Libri VI»
(«Έξι Βιβλία για τις Περιστροφές των Ουράνιων Σφαιρών») υποστήριξε την
ηλιοκεντρική θεωρία, την άποψη δηλαδή ότι η Γη και τα άλλα σώματα του
Ηλιακού Συστήματος περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο, σε αντίθεση με την
τότε επίσημη γεωκεντρική θεωρία, που ήθελε τη Γη ακίνητη και κέντρο του
κόσμου.
Ουσιαστικά παρουσιάζει την τροποποίηση της θεωρίας του Πτολεμαίου για
μια κινούμενη Γη. Στο μοντέλο που παρουσιάζεται, το Σύμπαν αποτελείται
από 8 ομόκεντρες σφαίρες. Η εξώτατη, όγδοη σφαίρα, ήταν πάλι η σφαίρα
των απλανών αστέρων, αλλά τώρα ο Ήλιος είναι ακίνητος στο κέντρο. Οι 6
γνωστοί την εποχή του Κοπέρνικου πλανήτες περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο
με τη σειρά που γνωρίζουμε και σήμερα, ενώ η Σελήνη περιφέρεται γύρω
από τη Γη.
Επιπλέον, η φαινομενική κίνηση του Ήλιου και των
απλανών γύρω από τη Γη εξηγείται από την ημερήσια περιστροφή της Γης
γύρω από τον άξονά της. Ο Κοπέρνικος, ωστόσο, ακολουθώντας όπως φαίνεται
τον Αρίσταρχο, δεν τόλμησε να εγκαταλείψει τις κυκλικές τροχιές (οι
αληθινές τροχιές των πλανητών είναι ελλειπτικές), με αποτέλεσμα να
αναγκαστεί να διατηρήσει τους επίκυκλους του Πτολεμαίου.
Παρά το γεγονός αυτό, η μεταπήδηση από ένα
γεωκεντρικό στο ηλιοκεντρικό σύστημα ήταν από μόνη της πολύ σημαντική,
καθώς δημιουργούσε σοβαρό ζήτημα σχετικώς με την αξιοπιστία του
Αριστοτέλη, τον οποίο η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε αναγάγει σε
αλάθητο.
Το έργο του Κοπέρνικου αποτέλεσε τη βάση για την
εξέλιξη της σύγχρονης Αστρονομίας και άνοιξε το δρόμο για τους
αστρονόμους της επόμενης γενιάς, όπως ο Κέπλερ και ο Γαλιλαίος, αλλά και
την Επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα. Επιπλέον ο τίτλος του έργου
είχε και από μόνος του ιστορική επίδραση καθώς έδωσε το λατινικό όνομα
revolutio (περιστροφή, περιφορά) σε κάθε αιφνίδια και θεμελιώδη μεταβολή
στη σκέψη ή και στην κοινωνία (revolution = επανάσταση).
Ο Κοπέρνικος γεννήθηκε το 1473 στο Τορούν της
Πολωνίας, και πέρασε μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του στο Φρόμπορκ της
Βάρμιας, επαρχίας της Πολωνίας. Πέθανε το 1543 σχεδόν άσημος πριν η
ριζοσπαστική του αντίληψη κάνει την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να τον
καταδικάσει σαν αιρετικό. Ο τάφος του ήταν άγνωστος μέχρι το 2008 όπου
ανακαλύφτηκαν τα οστά του και το 2010 ξανακηδεύτηκε αυτή την φορά με
τιμές ήρωα από την Εκκλησία.
