......................................................................
Ολική έκλειψη υπερπανσελήνου: «Το Σήμα των Τεσσάρων» στον ελληνικό ουρανό
γράφει ο Στέφανος Κρίκκης http://www.tanea.gr, 27/9/2015
 |
| Και ματωμένο φεγγάρι, που «παρακολουθεί» την ετοιμασία εκτόξευσης |
Τo… «Σήμα των Τεσσάρων» θα εμφανιστεί στον ελληνικό ουρανό τα ξημερώματα της Δευτέρας 28 Σεπτεμβρίου.
Όλα θα ξεκινήσουν και θα τελειώσουν πριν ο ήλιος ανατείλει. Μία
υπερπανσέληνος που θα φαίνεται μεγαλύτερη και φωτεινότερη, μία
υπερπανσέληνος που θα προβάλλει «ματωμένη» αλλά κυρίως μία ολική
έκλειψη, ξεχωριστή στο ... είδος της καθώς θα είναι η τελευταία από
τέσσερις διαδοχικές ολικές εκλείψεις που ξεκίνησαν το 2014
σηματοδοτώντας την κορύφωση ενός φαινομένου που ούτε ο Νεύτωνας δεν
κατάφερε να παρατηρήσει
Η μυθιστορηματική αφήγηση του Σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ θα ήταν ιδανική για
να περιγράψει στη συγκεκριμένη περίπτωση την ολική έκλειψη
υπερπανσελήνου που «προετοιμάζεται» να συμβεί.
Θα είναι η πρώτη τέτοια έκλειψη μετά το 1982 και το φεγγάρι που θα
χαθεί στη σκιά της Γης θα είναι ματωμένο. Όμως η εμφάνισή του είναι
αρκούντως μυστηριακή γιατί αυτή η ολική έκλειψη σελήνης που θα
συναγωνιστεί σε ομορφιά την απόχρωση της επερχόμενης ανατολής, έχει να
συμβεί 300 χρόνια.
Πριν από την έλευση του 20ού αιώνα, αυτή η λεγόμενη τετράδα ματωμένων
φεγγαριών, και χωρίς ωστόσο στο ενδιάμεσο να παρεμβληθεί κάποια μερική
έκλειψη σελήνης, είχε να εμφανιστεί περί τα 300 χρόνια. Ήταν φαινόμενο
που δεν είχαν παρατηρήσει ο Ισαάκ Νεύτων, ο Μότσαρτ, ο Ναπολέων, ο
Αβραάμ Λίνκολν.
Το ματωμένο φεγγάρι, συνιστά ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζει όλες τις
ολικές εκλείψεις σελήνης καθώς όπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Διονύσης
Σιμόπουλος, όταν η σελήνη βρίσκεται πλήρως στη σκιά της Γης, η
αντανάκλαση του ηλιακού φωτός πάνω στον πλανήτη μας φθάνει στο φεγγάρι
και το χρωματίζει με μια παράξενη κεραμιδί απόχρωση που κάνει τον
δορυφόρο μας να φαίνεται ματωμένος.
Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε με μεγάλο
τηλεσκόπιο ένα ματωμένο φεγγάρι ήταν το 1902. Πριν από 112 χρόνια, το
Αστεροσκοπείο Αθηνών απέκτησε ύστερα από δωρεά του Δ. Δωρίδη το ιστορικό
διοπτρικό τηλεσκόπιο με το κάτοπτρο των 40 εκατοστών. Εκείνη την εποχή
που η Αθήνα δεν είχε τόσο πολλά φώτα τα βράδια, οι επιστήμονες
παρατήρησαν την ολική έκλειψη Σελήνης στον αττικό ουρανό, που ήταν ένα
κόκκινο φεγγάρι.
Ωστόσο στις 28 Σεπτεμβρίου, η ολική έκλειψη της υπερπανσελήνου – λόγω
μεγέθους και φωτεινότητας – θα είναι σπάνια και εντυπωσιακή για τον
επιπρόσθετο λόγο πως θα συμβεί ξανά 2033.
Το φαινόμενο στην Ελλάδα θα αρχίσει πριν την ανατολή του ήλιου, με τη
μερική φάση της έκλειψης να ξεκινά στις 04:07., την ώρα δηλαδή που το
φεγγάρι θα εισέρχεται βαθμιαία στη σκιά του πλανήτη μας.
Η ολική φάση της έκλειψης, κατά την οποία ολόκληρη η σελήνη θα έχει
εισέλθει στη σκιά της Γης, υπολογίζεται να ξεκινήσει στις 5:11, το
μέγιστο της έκλειψης θα παρατηρηθεί στις 5:47, ενώ το τέλος της ολικής
φάσης στις 6:23. Στη συνέχεια το φεγγάρι θα χαθεί κάτω από τον δυτικό
ορίζοντα.
Ακόμα και πριν ξεκινήσει η έκλειψη, το μέγεθος και η φωτεινότητα του
φεγγαριού, ιδίως αν ο ουρανός είναι καθαρός, θα είναι εντυπωσιακά. Αυτό
οφείλεται στο γεγονός ότι το φεγγάρι θα έχει πλησιάσει αρκετά τη Γη.
Επειδή η τροχιά της Σελήνης γύρω από την Γη δεν είναι κυκλική αλλά
ελλειπτική, η απόσταση που μας χωρίζει από τον φυσικό μας δορυφόρο δεν
είναι σταθερή, αλλά μεταβάλλεται μεταξύ μιας μέγιστης και μιας ελάχιστης
τιμής.
Όταν η Σελήνη βρίσκεται στην μέγιστη απόστασή της από την Γη, όταν
δηλαδή βρίσκεται στο απόγειό της, απέχει από τον πλανήτη μας περίπου
405.500 χλμ. ενώ στο περίγειό της, δηλαδή στην πλησιέστερη απόστασή της
από την Γη απέχει περίπου 363.700 χλμ.
Το γεγονός αυτό κάνει την πανσέληνο να φαίνεται 14% μεγαλύτερη και 30%
φωτεινότερη στο περίγειο απ’ ό,τι στο απόγειο, γι’ αυτό και λέμε τότε
ότι έχουμε «υπερπανσέληνο».
Η επιστήμη του ματωμένου φεγγαριού και της κόκκινης ανατολής
Στη διάρκεια της σεληνιακής έκλειψης καθώς η Γη παρεμβάλλεται μεταξύ της
Σελήνης και του Ήλιου, ρίχνει την σκιά της στην όψη της Σελήνης,
καλύπτοντας όλο και μεγαλύτερο τμήμα της.
Όταν όμως η σκιά της Γης καλύψει την Σελήνη εντελώς, τότε ανάλογα με τις
συνθήκες που θα επικρατούν (υγρασία, θερμοκρασία, περιεκτικότητα της
ατμόσφαιρας σε σκόνη κλπ),η σκιά της Σελήνης θα αποκτήσει ξαφνικά μια
κοκκινωπή απόχρωση. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό οφείλεται σ’ έναν φυσικό
μηχανισμό παραπλήσιο μ’ αυτόν που χρωματίζει και τα δειλινά κόκκινα.
Το ορατό φως του Ήλιου αποτελείται από διαφορετικά μήκη κύματος, τα
οποία αντιστοιχούν σε διαφορετικά χρώματα. Καθώς όμως το ηλιακό φως
διέρχεται μέσα από την γήινη ατμόσφαιρα, τα μήκη κύματος που
αντιστοιχούν στο μπλε τμήμα του ορατού φάσματος, «φιλτράρονται», διότι
τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας σκεδάζουν (δηλαδή διασκορπίζουν
προς όλες τις κατευθύνσεις) το φως με αυτά τα μήκη κύματοςσε πολύ
μεγαλύτερο βαθμό.
Αντιθέτως, τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στο πορτοκαλί και στο
κόκκινο τμήμα του ορατού φάσματος επηρεάζονται πολύ λιγότερο, γι’ αυτό
και διασχίζουν την γήινη ατμόσφαιρα χωρίς να απορροφούνται ή να
σκεδάζονται στον βαθμό που παρατηρείται στο μπλε τμήμα του ορατού
φάσματος. Στην συνέχεια η γήινη ατμόσφαιρα «εκτρέπει» (διαθλά) αυτό το
πορτοκαλί-κόκκινο φως προς την Σελήνη, το οποίο εντέλει ανακλάται από
την επιφάνειά της,«χρωματίζοντάς» την μ’ ένα απόκοσμο κοκκινωπό φως.
 |
| Παλιότερα, με τη ματιά του διαστημικού λεωφορείου Discovery |
