της Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου
Αν ρωτήσεις τα παιδιά για τα χριστουγεννιάτικα έθιμα, θα μιλήσουν για το δέντρο, τη φάτνη, τα δώρα, τα ρεβεγιόν. Παρά την εγκληματικότητα και τα συνεπακόλουθα και για τα κάλαντα. Φέτος η Αθήνα νοστάλγησε τη φαντασμαγορία του δέντρου στο Σύνταγμα. Όσο κι αν προσπάθησαν να καθιερώσουν το καράβι σαν χριστουγεννιάτικο ντεκόρ, δεν έπιασε. Ήταν φυσικό, αφού πουθενά δεν στολιζόταν στα ελληνικά σπίτια. Απλώς χρησίμευε σαν εξάρτημα των παιδιών που στα νησιά έλεγαν τα κάλαντα. Το δέντρο ζει και βασιλεύει, ακόμη και σαν ομοίωμα αποκριάτικου αϊτανιού, ενώ τα φωτάκια πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο, παρά την οικονομική κρίση, στα παράθυρα και τα μπαλκόνια τόσο της Αθήνας όσο και στο τελευταίο αγροτόσπιτο.
Και ήταν εντελώς αψυχολόγητη η από τηλεοράσεως διαφήμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος να περιοριστούν -ειδικά τώρα που και οι δήμοι ούτε τα στοιχειώδη δεν έπραξαν- τα λαμπάκια στα μπαλκόνια. Τα νησιά φέτος, μία από τις σπάνιες φορές, είδαν πασπάλες χιονιού να ντύνουν το χειμωνιάτικο τοπίο. Τα χιονισμένα Χριστούγεννα ήταν πάντα για την Ελλάδα εισαγόμενο ιδανικό σκηνικό. Μάταια κάποιοι φωτισμένοι δάσκαλοι προσπαθούσαν να μας πείσουν για το ασυμβίβαστο γεωγραφικά Βηθλεέμ - χιονιού και παλαιότερα δεν είχαμε και τηλεόραση να δούμε και Χριστούγεννα με μαγιό. Έτσι δεν παύαμε να θεωρούμε ότι Χριστούγεννα χωρίς χιόνι είναι μαγιονέζα δίχως αβγό. Σε εποχές αλλοτινής λιτότητας, όπου το ξερακιανό δεντράκι ντυνόταν με μπαμπάκι και στολιζόταν με οικολογικά αυτοσχέδια υλικά με βάση το χαρτί και τα καρύδια, πρόσθετη αυτοσχέδια διακόσμηση αποτελούσαν δίπλα στη φάτνη τα κεσεδάκια γιαουρτιού με κριθάρι (κλεμμένο από τις κότες) που μόλις είχε βλαστήσει.
Σαν όλα τα παιδιά, ευχαρίστως υιοθετούσαμε κάθε ξένο έθιμο που ήταν συμφέρον. Έτσι η επιστολή στον Αϊ Βασίλη και τα παπούτσια στην πόρτα (ελλείψει τζακιού) στηνόντουσαν τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς. Δεν το πιστεύαμε. Το εφαρμόζαμε με θρασύτατο ωφελιμισμό. Εφάρμοσα κι εγώ για χρόνια το συμπαθητικό τελετουργικό στα παιδιά μου και ξαφνιάστηκα όταν η κόρη μου έκλαψε όταν της είπα, με τη βεβαιότητα ότι το ήξερε, ότι Αϊ - Βασίλης δεν υπάρχει. Οι δικοί μου γονείς, που είχαν ήδη υποστεί οικονομική αφαίμαξη για τα δώρα μας, διπλωματικά γέμιζαν τα παπούτσια με καρύδια και γλυκά και μεις οι ζαβολιάρηδες κάναμε ότι δεν καταλαβαίναμε τη σκηνοθεσία. Σιγά σιγά τα παιχνίδια φθήνυναν, εισαγόμενα από χώρες μη χριστιανικές. Τα Χριστούγεννα φούσκωναν σαν μπαλόνι καταλαμβάνοντας όλο τον Δεκέμβρη. Χώρες ασιατικές στολίζονται χριστουγεννιάτικα προς άγρα τουριστών από το Νοέμβρη.
Η Ελλάδα συνήθισε τα τελευταία χρόνια να καταναλώνει γιορταστικά. Κατά πλειονότητα. Πάντα υπήρχαν αρκετοί που δεν γιόρταζαν, δεν στόλιζαν, δεν κατανάλωναν. Φέτος θα είναι περισσότεροι. Φέτος η πλειονότητα θα περιορίσει την καταναλωτική κραιπάλη. Παρά την ουσιαστική κατάργηση κάθε δώρου στις αποδοχές και φέτος θα στηθούν τα οικογενειακά τραπέζια. Μην το ξεχνάμε. Το ιερότερο έθιμο των ημερών. Πάντα στο γιορτινό τραπέζι μας περίσσευε το μερίδιο «του Χριστού» και «του φτωχού». Και στη χιλιόχρονη ιστορία μας, αυτό το καθαρά ελληνικό έθιμο κανείς βάρβαρος κατακτητής ή Ευρωπαίος δανειστής δεν κατάφερε να κλέψει από το φιλότιμό μας.
